Ferritin

İnsan vücudu birden fazla minerale ihtiyaç duymaktadır. Bu vitaminlerden en önemlilerinden biri ise demirdir. Kırmızı kan hücrelerinde bulunan hemoglobin üretimi için oldukça kritik bir ihtiyaç olan demir, oksijen taşınması için gereklidir. Demir seviyesi istenilen düzeyde olmayan kişilerin kırmızı kan hücrelerinde yeterli miktarda oksijen üretiminin olmamasına neden olabilir. Daha az üretime yol açan bu durum doku ve organlarda bulunan oksijen miktarını azaltmaktadır. Bu azalmalar; halsizlik, yorgunluk, konsantrasyon bozukluğu, baş dönmesi gibi birçok olumsuz etkileri oluşturabilir.
Demir mineralinin pek çok alım şekli bulunmaktadır. Besin yoluyla alınan demiri, vücudun ihtiyacı doğrultusunda kullanana ise ferritin adı verilmektedir. İhtiyaç doğrultusunda demir mineralini depolayan, salınmasından sorumlu olan ve demirin çözünmesini sağlayan bir tür protein kompleksidir.
Demir deposu olarak da bilinen ferritin, genellikle hücrelerde ve az miktarda da olsa kan dolaşımında bulunmaktadır. Demirin vücutta depolanması görevini üstlenen ferritin, laboratuvar testi ile ölçülmekte ve vücuttaki demir miktarı kolaylıkla anlaşılmaktadır. Peki, tam olarak ferritin nedir? Ferritin eksikliği neden olur? Detaylar yazımızda…

Demir mineralini tüketmek için pek çok besin kaynağı bulunmaktadır. Birbirinden farklı bu kaynakların sağlıklı bir şekilde tüketimi ise insan metabolizması için oldukça kritik bir rol oynamaktadır. Özellikle kanda bulunan eritrositler, diğer bir adıyla kırmızı kan hücreleri doku ve organlar için hayati öneme sahiptir. Kanda en fazla sayıda bulunan bu hücreler, oksijenin taşınmasından sorumludur.
Alyuvar olarak da bilinen bu hücrelerin, yeterli miktarda oksijen taşıması gerekmektedir. Dokulara yeterince oksijen taşınması için yeterli miktarda demir minarelinin olması gerekmektedir. Burada devreye giren ferritin, vücutta bulunan demirden farklı olarak var olan demiri depolamaktadır. Demir miktarı için önemli bir görevi olan bu protein, salınımı da kontrol etmektedir. Vücudun demir deposu olarak da bilinen ferritin, besinlerden alınan demiri depolamakta ve gerekli olduğunda salınımını yapmaktadır.
Ferritin proteini, birçok vücut hücresinde yer almaktadır. Özellikle hepatosit olarak da bilinen hücrelerde ferritin vardır. Karaciğerin yaklaşık yüzde 75’ini oluşturan bu hücrelerin dışında, kemik iliğinde ve bağışıklık sistemindeki hücrelerde de ferritin bulunmaktadır.
Vücuttaki demir miktarının ölçümü ferritin testiyle yapılmaktadır. Ferritin düşüklüğü olan kişilerin demir depolarında da düşüklük olacağı bilinmektedir. Aynı durum yüksek çıkması durumunda da geçerlidir. Normal ferritin değerini anlamak için, kişinin yaşına ve cinsiyetine bakılmaktadır. Bu değerler, erkeklerde 20-500 ml/ng, kadınlarda ise 20-200 ml/ng olarak kabul edilmektedir. Kadınlarda görülen değerlerin erkeklere göre düşük olmasının nedeni ise âdet kanamalarıdır. Sonuç olarak, ferritin eksikliği olan kişilerin uzman bir kişiye danışması ve onun önerdiği tedavi yöntemlerini uygulayarak sorunlarını gidermesi en doğru karar olacaktır.

Ferritin eksikliği; aşırı çay, kahve tüketimi ve düzensiz beslenmeyle birlikte ortaya çıkabilir. Kadınlarda ise bu duruma adet, gebelik ve emzirme dönemleri de eklenmektedir. Ayrıca, ferritin eksikliği, demir alımının az olmasıyla da düşmektedir. Sonuç olarak, “ferritin eksikliği neden olur?” sorusuna cevap olarak şunlar verilebilir:

• Kadınlarda ferritin eksikliği genellikle sık sık gebe kalmakla meydana gelebilir. Özellikle düşük, erken doğum ve kürtaj gibi kadınsal durumlar da ferritin eksikliği görülmektedir.
• Besin olarak tercih edilen yiyecekler arasında aşırı pişirilmiş etlerin olması ferritin eksikliğine neden olabilir. İşlenmiş et ürünlerinin tüketilmesi de eksikliğin oluşmasını etkilemektedir.
• C vitamini eksikliği ferritin düşüklüğüne yol açabilir.
• Eğer bir hastada mide ve bağırsak problemleri gibi sağlık sorunları varsa ferritinde düşüklükler yaşanabilir.
• Kronik hastalıkları olan kişilerde de ferritin düşüklüğü oluşabilir.
• Bir kişinin kan kaybı yaşadıktan sonra ferritin düşüklüğü yaşaması beklenmektedir. Bundan dolayı hastanın test yaptırması tavsiye edilmektedir.